Tại sao một số người bị say tàu xe trong khi người khác thì không? Câu hỏi này vẫn chưa tìm được lời giải thích rõ ràng.
Các nhà nghiên cứu cho rằng say xe là do các tín hiệu truyền đến não bộ từ các giác quan không thống nhất với nhau. Chẳng hạn như khi bạn ngồi trên một chuyến tàu chạy thật êm và mắt không cảm nhận sự chuyển động, trong khi đó các hệ thống tai trong và não kiểm soát cân bằng và tư thế (hệ thống tiền đình và cảm giác bản thể) lại nhận thấy cơ thể đang di chuyển.
Các tín hiệu mâu thuẫn này khiến não bị nhầm lẫn khi xử lý thông tin và gây ra một loạt các triệu chứng như:
- Chóng mặt
- Đau đầu
- Buồn nôn
- Tăng tiết nước bọt
- Đổ mồ hôi
- Ợ hơi
- Dạ dày cảm thấy khó chịu
- Nôn
- Thở quá nhanh (hiếm gặp)
Bạn có thể uống thuốc để phòng ngừa tình trạng say xe xảy ra nhưng nếu muốn vượt qua nỗi sợ tàu xe, bài viết dưới đây sẽ mách cho bạn 10 cách chống say xe hiệu quả.
1. Chủ động kiểm soát tình hình
Thực tế cho thấy tài xế thường ít bị say tàu xe hơn hành khách. Nguyên nhân có lẽ là do não bộ của người lái cần phải hoạt động để giúp điều khiển xe, từ đó dự đoán trước được chuyển động nên các tín hiệu truyền đi không bị mâu thuẫn với nhau.
Do đó, bạn hãy tưởng tượng đang ngồi sau vô lăng và nhìn thấy các chuyển động của xe hoặc ngồi ở vị trí ghế trước hay bên cạnh cửa sổ và nhìn về phía chân trời. Điều này giúp các giác quan cảm nhận sự di chuyển tốt hơn so với ngồi phía sau xe.
Nếu không thể thay đổi vị trí ngồi, hãy thử trò chuyện với người xung quanh để não bộ bị phân tâm khi xử lý các thông tin không đồng nhất. Ngoài ra, bạn nên làm cho chỗ ngồi thoáng khí, trong lành hơn nếu có thể và tránh đọc sách trên xe.
2. Kiểm soát chế độ ăn uống
Bạn cần theo dõi lượng thực phẩm và đồ uống có cồn trước và trong khi đi du lịch. Tránh uống quá nhiều rượu, hút thuốc lá hay hay ăn các thực phẩm khiến bạn cảm thấy đầy bụng.
Thực phẩm có mùi nồng, cay hoặc nhiều chất béo có thể làm các triệu chứng say xe trở nên nặng hơn.
3. Ngồi yên một vị trí
Hãy cố gắng lựa chọn vị trí ngồi ít bị tác động, chẳng hạn như ngồi ở giữa, qua khu vực cánh của máy bay là khu vực ổn định nhất. Ngoài ra, trên một con tàu, những người ngồi ở khoang gần trung tâm thường ít bị ảnh hưởng hơn so với hành khách ở khoang bên ngoài.
Bên cạnh đó, bạn nên hạn chế nhìn hoặc nghe bàn luận về những người bị say xe. Điều đó dễ khiến bạn có cảm giác nôn nao.
4. Cân bằng các tín hiệu cảm giác
Nếu bạn say sóng, hãy nằm xuống để hệ thống cảm giác trong cơ thể trở nên cân bằng hơn. Tương tự như khi ngồi trên xe du lịch, ngồi ở những ghế trên hoặc gần cửa sổ sẽ giúp mắt nhận được các tín hiệu chuyển động tương đồng với hệ tiền đình tai trong. Khi các thông tin tiếp nhận từ các giác quan càng đồng nhất, bạn càng dễ dàng giảm bớt triệu chứng buồn nôn.
5. Tự trấn an bản thân
Bạn có thể tự động viên bản thân vượt qua chứng say tàu xe trước mỗi chuyến đi. Một nghiên cứu cho thấy một nhóm thủy thủ được tác động bằng lời nói rằng họ sẽ không bị say sóng đã mang lại hiệu quả.
Vậy nên, bạn hãy thử nói to rằng “Tôi sẽ không bị say tàu xe” hay những cách tương tự. Học kỹ thuật thở nhờ vào phản hồi sinh học cũng giúp bạn vượt qua nỗi lo lắng này.
6. Tập luyện giải mẫn cảm
Liệu pháp giải mẫn cảm có tác dụng giảm thiểu, thậm chí chữa khỏi chứng say tàu xe. Hãy để bản thân tiếp xúc với các hoạt động khiến bạn có cảm giác say tàu xe trong thời gian ngắn, sau đó tăng thời gian lên lâu hơn.
Chẳng hạn như khi đọc hoặc nhìn thấy hình ảnh mô tả về những phương tiện giao thông mà bạn cảm thấy buồn nôn, hãy đọc chúng trong 5 phút rồi đóng lại. Tiếp tục lặp lại trong một vài lần rồi tăng thời gian đọc lên dần dần. Từ đó, cơ thể bạn có khả năng trở nên quen dần với những hoạt động này.
7. Đề phòng say tàu xe với gừng tươi
Một vài nghiên cứu cho thấy sử dụng gừng là một cách chống say tàu xe khá hiệu quả. Ít nhất biện pháp cũng không gây ra tác dụng phụ. Bạn nên uống 1–2g gừng nửa giờ trước khi đi du lịch để có tác dụng tốt nhất. Tuy nhiên, nếu bạn đang sử dụng các thuốc làm loãng máu theo đơn, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi muốn dùng gừng.
8. Bấm huyệt
Vẫn còn nhiều tranh cãi về hiệu quả của bấm huyệt đối với chứng say tàu xe nhưng bạn vẫn nên thử, cho dù chỉ để cảm thấy yên tâm hơn. Như đã đề cập ở trên, chỉ cần bạn thuyết phục bản thân có thể vượt qua chuyến đi mà không bị say xe thì có khả năng điều đó sẽ không xảy đến.
Nếu mang/ đeo các vật giúp tác động vào huyệt đạo như dây đeo cổ tay giúp tâm lý thoải mái hơn thì bạn cũng nên thử. Tuy nhiên, bạn không cần lãng phí tiền vào những thiết bị có nam châm được quảng cáo giảm nhẹ chứng say xe. Không có bằng chứng nào cho thấy từ tính có tác động lên triệu chứng say tàu xe.
9. Đừng nghĩ về say tàu xe
Triệu chứng say sóng sẽ tự biến mất hoàn toàn sau khoảng 3 ngày. Cơ thể con người có khả năng thích nghi với nhiều tình trạng khác nhau, kể cả việc mâu thuẫn xảy ra giữa các hệ thống cảm giác. Do đó, bạn có thể thoát được cơn say tàu xe bằng niềm tin của bản thân.
Nếu con bạn bị say xe, hãy nói với chúng rằng tình trạng này sẽ biến mất sau 12 tuổi. Điều này có thể giúp đứa trẻ tránh khỏi nỗi sợ say xe khi đã trưởng thành.
10. Nếu các biện pháp thất bại, hãy uống thuốc
Nếu bạn mắc phải chứng say tàu xe nghiêm trọng, hãy tiếp tục sử dụng các loại thuốc không kê đơn như dramamine hoặc meclizine. Đây là cách hiệu quả nhất cho người bị say xe nặng. Bạn nên uống thuốc 30–60 phút trước khi lên xe để đối phó với các triệu chứng say tàu xe kéo dài. Thế nhưng, các thuốc này thường gây buồn ngủ, khô miệng và có một số tác dụng không mong muốn khác.
